İksa Sistemi Nedir ?

Yeraltı suyu bulunmayan kuru zeminlerde ya da kendini tutamayan gevşek zeminlerde kaymayı önlemek için yapılan işleme “iksa” denilmektedir. iksa yapımında çeşitli boyutlarda ahşap kereste kullanılır bunlar:

• Kazık. Kare kesitli olanlar 8×8, 16×16 cm., dairesel kesitli olanlar Ø 10-15 cm. arasındadır
• Kalas. 3-5 cm. kalınlığında 15-30 cm. genişliğinde ve 2.00-6.00 m. boyunda elemanlardır.
• Destek Dikmesi. 8×8 ile 24×24 cm. enkesitinde ve 2.00- 6.00 m. boyunda elemanlardır.
• Payanda ve Yastık. 12×12 ile 30×30 cm. kare enkesitli veya Ø 15-30 cm. dairesel kesitli 2.00-6.00 m. boyunda elemanlardır.
• Destek Kirişi. 8×8 ile 12×30 cm. enkesitli 2.00-6.00 m. boyunda elemanlardır.
• Destek Gergisi. Aynen Destek Dikmesi elemanlarından yapılabilirler.

1. 1. Basit Kanallarda İksa

Şekilleri aşağıda verilen bu iksa türü genellikle derinliği ve akıcılığı az olan ve düşey olarak 1.00-2.00 m. aralıklarla kalasların çukur yanlarına desteklerle sıkıştırılması yoluyla uygulanan boru, kanalizasyon ve tesisat kanalları için uygulanır. Seyrek ve sık kalas aralıklı basit kanal iksası olmak üzere iki tipi mevcuttur (bkz. Şekil)

1. Dar Yapı Çukurunda İksa
   Şekilleri aşağıda verilen bu tip iksa sürekli temel çukurları, su kanalı, boru ve tesisat işlerinde uygulanır. Başlıca 4 tipi mevcuttur (Bkz. Şekil)
   • Aralıklı Yatay İksa: 30 cm. aralıklarla çukur kenarlarına karşılıklı ve yatay olarak yerleştirilen kalaslar yaklaşık 1.00 m. aralıkla düşey ve karşılıklı destek dikmeleri gerilerek kamalarla sağlamlaştırılır.
   • Aralıklı Düşey İksa: Yukarıdakinin benzeri bir iksalama şekli olup burada fark kalasların zemine düşey olarak yaslanmasındadır.
   • Aralıksız Yatay iksa: Daha derin ve zemini gevşek yapı çukurlarında uygulanan iksa şekli olup burada yatay kalaslar aralıksız konulmaktadır.
   • Aralıksız Düşey iksa: Aralıksız yatay iksadaki gibi uygulanır farkı 2.00 m.den daha derin kazıda zemin üst kotundan en çok 2.00 m. aşağıda iskele kurulması ve kazılan toprağın yukarıya kademeli olarak atılması ve kalasların yanyana düşey konulmasıdır.
2. Geniş Yapı Çukurunda İksa:
   Bodrum ve geniş yapı çukurlarında uygulanan ve çukur kenarlarından 1.50-2.00 m. dıştan çakılan kısa kazıklara 5×8 ya da 6×10 cm. enkesitli lata tahtaları tel bulon ve çektirme gibi madeni araçlarla tutturulmak suretiyle oluşturulan iksa sistemidir. Dikmeler yatayla 30-60 lik açı yapan payandalarla desteklenir ve tabana kazıklarla raptedilir